Truffels en het brein: Waarom ze je bewustzijn werkelijk verruimen

Heb je je ooit wel eens afgevraagd hoe ‘magische’ truffels eigenlijk werken in je brein? Hoe ze je perspectief op de wereld kunnen veranderen? Psychedelische truffels bieden niet alleen een reis door je bewustzijn, maar hebben ook fascinerende effecten op het brein. Effecten die momenteel wetenschappelijk onderzocht worden, ook bij verschillende universiteiten in Nederland. Van verhoogde creativiteit en nieuwe inzichten tot mogelijke doorbraken op therapeutisch vlak, dit bijzondere natuurproduct laat zien hoe flexibel en krachtig ons brein kan zijn.

In dit blog lees je wat voor effect truffels hebben in het brein en hoe ze het bewustzijn verruimen.

Allereerst: wat zijn ‘magische’ truffels?

‘Magische’ truffels behoren tot de zogenaamde sclerotia. Het zijn een soort stevige ondergrondse knolletjes met daarin energie-noodvoorraden die door sommige paddenstoelensoorten worden gevormd in myceliumdraden. Mycelium bevindt zich onder de grond en vormt een immens netwerk van schimmeldraden dat oa. dier- en plantenresten afbreekt, voedingsstoffen opneemt en zorgt voor communicatie tussen planten en bomen.

Uit mycelium kunnen paddenstoelen groeien. Paddenstoelen zijn het vruchtlichaam van de schimmel. De schimmel zorgt daarmee dat zij zich voortplant door sporen te verspreiden. Truffels dienen als voedselreserve, zodat de paddenstoel ook in barre tijden kan overleven.

Er zijn wereldwijd ongeveer 200 paddenstoelensoorten die de psycho-actieve stof psilocybine bevatten. Slechts enkele daarvan produceren de ondergrondse knolletjes die we ‘magische’ truffels noemen. Behalve psilocybine zitten in de truffel ook de stoffen baeocystine en norbaeocystine. Deze stoffen lijken op psilocybine en ze hebben waarschijnlijk ook een psychedelisch effect. Hierover is echter op dit moment nog niet veel bekend.

Hoe werken truffels in op de hersenen?

De psilocybine in de ‘magische’ truffel wordt opgenomen in het bloed via de slijmvliezen in je mond en maag. Daarom zorgt goed kauwen van de truffels ervoor dat je innerlijke reis vlotter van start gaat; er wordt al een beetje via je mond opgenomen in het bloed. Eenmaal in je bloed wordt de psilocybine grotendeels door je lever omgezet in psilocine. Dit is de werkzame stof die zorgt voor een psychedelische ervaring.

Psilocine lijkt sterk op de neurotransmitter serotonine (5-HT). Neurotransmitters zijn een soort boodschapperstofjes die elektrische signaaltjes tussen je zenuwcellen doorgeven. Dat doen ze door te binden aan receptoren die aan de uiteinden van zenuwcellen te vinden zijn.

Er zijn verschillende typen serotoninereceptoren. Deze zitten overigens niet alleen in je brein, maar een bepaald type is ook in je maagdarmkanaal te vinden. Psilocine bindt maar aan één bepaald type serotoninereceptor, namelijk de 5-HT2A-receptor. Hierdoor wordt deze geactiveerd. Je kunt het zien als dat psilocine de sleutel is en de receptor het slot. Door de sleutel om te draaien gaat de deur open.

Dit heeft verschillende effecten op je hersenen. Zo neemt bijvoorbeeld de neuroplasticiteit van het brein toe en wordt de activiteit van het ‘default mode network’ geremd.

Neuroplasticiteit, zul je misschien denken?

Wat is neuroplasticiteit en hoe vergroten truffels deze?

Neuroplasticiteit is het vermogen van je brein om te veranderen en zich aan te passen door nieuwe verbindingen te maken tussen hersencellen. Dit helpt bij leren, geheugen en het herstel van schade. Psilocine zet dus door de activatie van precies de serotoninereceptor (5-HT2A) een aantal chemische processen in werking die ervoor zorgen dat de neuroplasticiteit toeneemt. Hierdoor kan je bijvoorbeeld gemakkelijker bepaalde (oude) patronen doorbreken en nieuw gedrag ‘inslijten’.

De toegenomen neuroplasticiteit blijft aanwezig gedurende een periode van ongeveer twee weken na een truffelceremonie. Daarom is het zo zinnig om zeker in de eerste periode na een ceremonie bewust bezig te zijn met het integreren van je inzichten en ervaringen; je haalt er dan het meeste uit.

Hoewel iets minder sterk lijkt het er overigens op dat de neuroplasticiteit ook toeneemt tijdens een microdoseringstraject met truffels. Het fijne hiervan is nog niet helemaal duidelijk en wordt momenteel wetenschappelijk onderzocht.

Je gebruikte net nog een ingewikkelde term…

Ha ja, het ‘default mode network’. Oftewel, de fabrieksinstellingen van je brein.

Het default mode network en wat dit met truffels te maken heeft

Het default mode network (DMN) bestaat uit verschillende hersengebieden die met elkaar samenwerken en ervoor zorgen dat je de ervaring hebt van het hebben van een ‘ik’, een identiteit. Het zorgt ervoor dat je jezelf, in relatie tot anderen, de wereld, je verleden en toekomst op een bepaalde manier ziet, dat je een bepaald referentiekader hebt.

Het DMN is actief wanneer je met je aandacht naar binnen gekeerd en in gedachten bent, of aan het dagdromen. Het DMN is juist minder actief als je bezig bent met doelgerichte activiteiten of bij diepe meditatie.
In de loop van je leven leer je om op prikkels of ervaringen te reageren volgens een bepaald patroon. Er ontstaan standaard (gedrags)patronen over hoe je de wereld ziet en hoe je erop reageert.

Soms is het DMN overactief. Dan ontstaan er bijvoorbeeld een sterke innerlijke criticus, vastgeroeste (negatieve) gedachtenpatronen of piekeren. Ook bij een depressie of bij angstklachten is dit het geval.

Onder invloed van truffels wordt de activiteit van het netwerk tijdelijk geremd. En dan gebeuren er magische dingen..

Bewustzijnsverruiming door truffels

Doordat truffels ervoor zorgen dat de activiteit van het DMN tijdelijk flink afneemt, worden er verbindingen gelegd tussen hersengebieden die normaal gesproken niet met elkaar communiceren. Deze tijdelijke verbindingen gaan alle kanten op. De boel wordt als het ware flink opgeschud.

De rigiditeit van je brein neemt af en de mentale flexibiliteit neemt toe. Je stapt uit je referentiekader en kunt meer ‘uitgezoomd’ naar je situatie kijken. Je ziet problemen vanuit een ander perspectief, waardoor een probleem opeens niet meer een probleem blijkt te zijn. Beschermingsmechanismen rondom trauma’s en pijnlijke herinneringen kunnen ook opzij gaan, waardoor je ze kunt zien voor wat ze werkelijk zijn. Oude verhalen kunnen worden losgelaten waardoor nieuwe verhalen kunnen ontstaan.

Je kunt het default mode network ook zien als een beschermingsmechanisme dat ervoor zorgt dat we niet overspoeld raken, maar alleen die prikkels en informatie in ons bewustzijn toelaten die behulpzaam zijn voor ons. Het is een scenario-voorspeller, gebaseerd op je ervaringen.

Doet me denken aan een TV-programma van Victor Mids waarin hij een gorilla door het beeld liet lopen. Die je vervolgens niet zag, omdat je hem niet verwachtte, waardoor hij er door het DMN uit werd gefilterd als ‘niet relevant’. Vergelijkbaar fenomeen is dat je, zodra je een hond hebt (of zwanger bent), opeens overal honden (of baby’s) ziet. Opeens wordt zoiets dan juist wel ‘relevant’.

Van knuppelpaadjes naar een doorgaande weg

Ik vergelijk de werking van truffels wel eens met paadjes in een natuurgebied. Stel je een paadje voor dat je altijd neemt als je een bepaald veld wilt oversteken. Dit pad is namelijk lekker breed, verhard en daardoor makkelijk begaanbaar. Je weet precies waar je uitkomt.

Tegelijk heb je het idee dat je ook wat mist, dat er misschien ook een mooiere, interessantere, leerzamere of handiger route is. Alleen, om die route te nemen, moet je een nieuw pad inslijten. Een pad dat er nu nog niet is. Dat kost moeite, toewijding en herhaling. Tot het knuppelpaadje uiteindelijk een nieuwe doorgaande weg is geworden.

Psychedelica laten je die nieuwe route zien, doordat het DMN even is uitgeschakeld, en helpen je bij het inslijten ervan door regelmatig voor jou het gras alvast te maaien, zodat je er makkelijker overheen kunt lopen; vergrote neuroplasticiteit.

Wat is het helende effect van truffels?

Veel ziekte en klachten komen voort vanuit onze overtuigingen over onszelf en de wereld om ons heen en hoe wij daarin passen. Als je eenmaal deze andere dimensie en dit nieuwe, frisse perspectief hebt ervaren, zit de herinnering eraan verankerd in je systeem. Het is een diep weten en dat is echt wat anders dan een mentaal of cognitief weten. Het kan de manier waarop je in het leven staat veranderen.

Behalve op het gebied van persoonlijke groei, spiritualiteit, zingeving, zelfreflectie en welbevinden zijn er ook (krachtige) aanwijzingen dat psilocybine een belangrijke positieve bijdrage kan leveren bij de behandeling van psychische aandoeningen. Er wordt momenteel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het effect bij depressie, angststoornissen, traumabehandeling en verslaving.

Waarom veiligheid en integratie zo belangrijk zijn bij een truffelceremonie

Het klinkt (en is) prachtig, al deze positieve effecten van psilocybine, maar ze treden niet vanzelfsprekend en altijd op. Het is ook niet altijd een goed idee om truffels te nuttigen.

Zo is het bijvoorbeeld essentieel dat de zogenaamde ‘set en setting’ bij de truffelceremonie in orde zijn. Je moet je in goede handen weten, je veilig voelen, goed geïnformeerd zijn, zodat je je durft over te geven aan de ervaring. Dit kan het verschil maken tussen een fantastische transformerende ervaring en geen, een nare of zelfs een in potentie hertraumatiserende ervaring. Hoe je je dan overgeeft is weer een verhaal op zich. Ik schreef daar eerder een blog over.

Een goede intake hoort absoluut deel uit te maken van de voorbereiding op een truffelceremonie. Zo kan worden ingeschat of je veilig kunt deelnemen. Het is bijvoorbeeld bekend dat bij een psychose de verbindingen binnen het default mode network minder goed functioneren. Als je daar verhoogd gevoelig voor bent kunnen psychedelica je net dat duwtje richting een psychose geven. Ook als je bijvoorbeeld in een recent en pittig rouwproces of een zeer instabiele levenssituatie zit kan je je afvragen of nog meer ontregeling verstandig is.

Bekwame en ervaren (bege)leiding bij een psychedelische ervaring is evenzeer essentieel. De informatie die bovenkomt uit je onbewuste kan behoorlijk intens en emotioneel zijn. Een ceremonieleider die jou en je proces kan dragen, kalm blijft en je veilig houdt, wat er ook gebeurt, kan het verschil maken tussen traumaheling en hertraumatisering.

En vervolgens: als je na je truffelceremonie gewoon weer terug stapt in je dagelijkse leven, zakt dat wat je hebt ervaren en ingezien ook weer naar de achtergrond of terug in je onbewuste. Tijd nemen voor integratie is dan ook essentieel voor het meest diepgaande en transformerende effect; voldoende aandacht voor het nieuwe paadje in je brein zogezegd.

Kortom

Kortom, truffels kunnen, onder de juiste omstandigheden, grootse veranderingen teweeg brengen in je leven en in de manier waarop je naar het leven kijkt. Geen wonder dat ze ‘magisch’ worden genoemd!